Қазіргі таңда жеке кәсібін ашқысы келетіндердің саны тек қалаларда ғана емес, шалғай елді мекендерде де арта бастады. Мұндай үрдіс Жалағашта айқын байқалады. Ауданға қарасты елді мекендерде мал фермалары, жылыжай, наубайхана, шаштараз, азық-түлік дүкені секілді шағын өндіріс орындары көптеп ашылуда. Қуантарлығы, бұл үрдіс жергілікті тұрғындарды тұрақты жұмыспен қамтуға жол ашып отыр. Ерекше айта кететін жайт, «Ауыл аманаты» жобасына жалағаштықтар қатты қызығушылық танытып отыр.

Былтыр 375 жоба қаржылай қолдау тапты

«Ауыл аманаты» жобасы Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2022 жылдың 26 қарашасындағы №1 «ҚР ауылдық ау­мақтарын дамытудың 2023-2027 жыл­дарға арналған тұжы­рымдамасы ту­­ралы» Жарлығы не­гі­зінде бастау алды. Ауыл халқының әл-ауқатын арт­ты­руға бағытталған жоба облыста оң нә­ти­жесін бе­руде. Бизнестің әлеуметтік жауап­­кер­шілігі аясында агробизнес өкілдері ау­қымды жұмыс атқаруда.
Айта кетейік, «Ауыл аманаты» жо­басы аясында аймақта 2023 жылы 406 жоба, ал былтыр 375 жоба қаржы­ландырылып, жалпы екі жылда 1 110 жаңа жұмыс орны ашылған. Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің саны 275-ке артты. Сонымен қатар 50 өндірістік кооператив құрылып, өңдеу өнеркәсібі бағытында 158 жаңа кәсіпорын іске қосылды.
Аймақтағы «Абай-Дәулет» жауап­кершілігі шектеулі серіктестігінің жаңа­шыл бастамасының нәтижесінде 1000 шаршы метрден асатын ғимаратта жалпы құны 318,2 млн теңгені құрайтын 13 жоба іске қосылған. Сол арқылы қосымша 25 азаматқа тұрақты жұмыс орны ашылған.

56 жылыжай салынған

Жалпы аймақта 447 мың тұрғын болса, сол халықтың 53 пайызы ауыл­дық жерде тұрады. Сондықтан жоға­рыдағы тәжірибені кеңінен тарату мақ­сатында облыс бойынша 14 шағын ор­талық құру жоспарланған. Сондай-ақ 434,9 млн теңгеге 70 жобаны іске асыру көзделуде.
Ауыл шаруашылығы сала­сында 56 жылыжай ашылып, 2 676 бас асылтұқымды мал сатып алынды. Мал ша­руа­­шылығын дамытуда шағын несие­лерді асылтұқымды төрт түлік сатып алуға бағыттау ұтымды шешім болды. Нәтижесінде шағын несиелердің 27 пайызы осы салаға бағытталды.

19 жоба қаржыландырылған

Ауданда бағдарламаны ауыл тұр­ғын­дары арасында кеңінен насихаттау, түсіндіру жұмыстары жан-жақты жүр­гізілуде. Аудан әкімдігі мен «Amanat» партиясы жанынан арнайы құрылған мобильді топтар барлық ауылды аралап, тұрғындарға «Ауыл аманаты» жобасын кеңінен таныстырды. Оның ішінде ең шалғай деген ауылдардың тұрғындары да қамтылды.
Соның нәтижесі болса керек, ауыл тұрғындарында тыңнан түрен салатын бизнес жоспарлары жетерлік. Бір сөзбен айтқанда, ауылда кәсіп ашу үрдісі кең етек жайды. Нақтырақ тоқталсам, бү­гінде ауданда аталған жоба ая­сын­да 379,7 млн теңгені құрайтын 66 жо­баны қаржыландыру жоспары бекі­тілген. Қазір­гі таңда 83,9 млн теңге болатын 19 жоба қаржыландырылған. Сон­дай-ақ 25,5 млн теңге болатын 3 жоба қаржыландыруға ұсынылған. Еске са­лайық, өткен жылы «Өңірлік жұмыс­пен қамту картасы» аясында 49 мыңнан астам адам жұмыспен қамтылған.

176 жаңа жұмыс
орны құрылды

Сонымен қатар «Жұмысшы маман­дықтары» жылы аясында биыл агро-индустриялық жобаларға қажет ма­мандар даярлау үшін мемлекеттік тап­­сырыс саны 5 308 орынға дейін ұлғай­ған. Мәселен, былтыр шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің саны 2 972-ге жетіп, бүгінде оның 2 839-ы немесе 95,5 пайызы нақты жұмыс жасап тұр. Сондай-ақ қаржы ин­ституттары арқылы аудан кәсіп­кер­лері ұсынған 325 жоба 5 млрд 132 млн теңгеге қаржыландырылып, 176 жаңа жұмыс орны ашылды. Былтыр 60 млн теңгені құрайтын 11 жоба қаржы­ландырылып, 11 жұмыс орны құрылды.
Сонымен қатар былтыр желтоқсан айында 43 млн теңгені құрайтын 10 жоба комиссияда мақұлданып, қаң­тар айының басында толық қаржы­лан­ды­рылған. Нақтырақ айтсақ, ауданда өңдеу саласын дамыту мақсатында жеке кәсіпкер Халық Серіктің жеке қа­ражаты есебінен жалпы құны 300 млн теңгені құрайтын «Akniet» құрылыс қоспаларын шығару цехы іске қосылды. Сонымен қатар «Таң ЛТД» ЖШС- ның жалпы құны 422 млн теңгеге «Өндірістік база» цехының құрылысы жүргізілуде, жақын уақытта іске қосу жоспарлануда. Цех мақсарыдан май, жүгеріден ұн және күріштен кеспе өнімдерін шығаруды қолға алмақ. Сондай-ақ өндіріс арқылы 22 жұмыс орны ашылады. Тағы да айта кететін жайт, аудан орталығынан өткен жылы кәсіпкерлердің бастамасымен құны 600 млн теңгені құрайтын 3 сауда орталығы ашылып, ел игілігіне берілді.

Ауыл әкімдері
көмектесуге дайын

Бағдарламаның қалай жүзеге асы­­ры­­­латыны және несиелеудің шарт­та­рына назар аударар болсақ, ең бі­рінші ке­зекте жеке қосалқы шаруашылық­тарды кооперативтер негізінде дамы­туға басымдылық беріледі. Бұл ретте алын­ған өнімнің сапасын, салмағын арт­­тыратын өңдеу саласына қатысты жы­лыжайлар, сүт, ет өндірісі, құс және балық шаруашылығы секілді жо­ба­лар, өсімдік шаруашылығын, мал шаруа­шы­лығын дамыту, ауыл шаруа­шылығы коо­перативтерін жабдықтау және басқа бағыттағы бизнес жобаларды қаржы­ландыруға ерекше мән беріліп отыр. Яғни ауылдық жерлерде жаңа жұмыс орын­дарын құруға, мал мен құстың са­нын көбейтуге, шағын кәсіпкерлікті ашу арқылы халықтың табысын арт­тыруға және азық-түлік қауіпсіздігін қамта­ма­сыз етуге септігі тиеді.
Несие алу үшін ауыл тұрғындары алдымен жергілікті әкімдіктеріне өтінім біл­діруі қажет. Бағдарламада уа­қыт шек­теуі жоқ. Шартта көрсетілгендей, несие алушы кем дегенде бір жыл сол жергілікті ауылдың тұрғылықты аза­маты болуы керек. Егер кепіл бол­маған жағдайда туыстардың ке­пілін пай­далануға болады.
Қаржының мақ­сат­ты жұмсалуы қатты қада­ға­ланатын болады. Бағдар­лама адамдардың тұ­рақты табыс жо­лына түсуіне бағыт­тал­ған. Кәсіп ашуға немесе істі дұрыс жүргізуге ма­ман­дануға ауылдық округ әкімдері кө­мек­­теседі. Өйткені аудан әкімі Ардақ Ибраи­мов тиісті сала бас­шыларына және ауыл әкімдеріне жобалардың уақы­тында әрі сапалы орындалуын, олар­дың нақты нәтиже беруін және тұр­ғын­дардың әл-ауқатын арттыруға ба­ғыт­талуын қамтамасыз етуді тапсырған.
Редакция тілшілері ауданға қарасты ауылдарға сапар шегіп, кішкене болса да кәсібін бастап отырған тұрғындармен сұхбаттасып, халық арасында наси­хат­тауды біржолға қойған. Байқаға­нымыз, ауыл тұрғындары бұл жобаға үлкен үміт артқан. Қолынан іс келетін, дөңгелентіп отырған кәсібі бар көптеген кәсіпкер, фермерлер бұл жобаға ба­рынша мүдделілік танытуда. Олар қар­жылай қолдау болса, ауылда өз кәсібін бастауға немесе шағын кәсіптерінің аясын кеңейтіп, талапқа сай дамыта ала­тынына бек сенімді.

Ж.АРЫН