Қазақ тілі — Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі екендігін айтпаса да білетіндеріңіз анық. Бірақ сол ана тілімізді елдің ұлттық құндылығының маңызды бөлігі ретінде қарастырып жүрміз бе? Егемендік алғаннан бері қазақ тілін дамыту бағытында көптеген жұмыстар атқарылды.

Алайда, қазіргі таңда оның қолданыс ауқымы мен мәртебесіне қатысты мәселелер де жоқ емес. Бұл мақалада қазақ тілінің бүгінгі жағдайы, дамуы және болашағы туралы сөз қозғағым келіп отыр.

Қазіргі уақытта қазақ тілі мемлекеттік мәртебеге ие болғанымен, оның қоғамдағы нақты қолданылу деңгейі әртүрлі салада әркелкі. Бірқатар негізгі аспектілерді де атап өтуге болады.

Мәселен, мемлекеттік басқару мен құжат айналымы. Қазақ тілі ресми құжаттарда негізгі тіл ретінде бекітілген. Дегенмен, мемлекеттік мекемелерде әлі де орыс тілінің кеңінен қолданылатыны байқалады. Кейбір аймақтарда қазақ тілінде құжат жүргізу сапасы төмен деңгейде қалып отыр. Білім беру саласында қазақ тілінің қолданылу аясы кеңейіп келеді. Мектептер мен жоғары оқу орындарында қазақ тілінде оқыту көбейді. Сонымен қатар, қазақ тіліндегі оқулықтар мен оқу материалдарының сапасын арттыруға байланысты мәселелер де бар. Қазақ тілі мәдениет пен ақпарат тарату саласында маңызды рөл атқарады. Теледидар, радио, интернет ресурстары қазақ тілінде ақпарат ұсынады. Алайда, контенттің сапасы мен қолжетімділігі бойынша әлі де жұмыстар қажет. Қазақ тілін меңгерген халық саны артып келе жатқанымен, ірі қалаларда және кейбір өңірлерде күнделікті қарым-қатынаста орыс тілі басымдыққа ие. Әсіресе, бизнес, ғылым және технология салаларында қазақ тілін қолдану жеткіліксіз. Мемлекет тарапынан қазақ тілін дамыту үшін бірнеше маңызды қадамдар жасалып жатыр:

      – Тілдік саясатты жетілдіру Қазақстанда 2020-2030 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама қабылданды. Бұл бағдарлама қазақ тілін қоғамның барлық саласында кеңінен қолдануға және оның беделін арттыруға бағытталған.

       – Цифрландыру және инновация Қазақ тіліндегі контентті цифрландыру және интернет ресурстарын дамыту арқылы қазақ тілін қолданысқа енгізу мүмкіндігі артып келеді. Тіл үйренуге арналған онлайн платформалар мен қосымшалар танымал болуда.

–      Қоғамдық қозғалыстар мен бастамалар Тіл белсенділері мен еріктілердің қазақ тілін насихаттау бойынша жұмыс істеуі – маңызды фактор. Қазақ тілінің қолданыс аясын кеңейтуге арналған жобалар, курстар, шеберлік сыныптары жиі ұйымдастырылуда.
Қазақ тілінің болашағы оның қазіргі даму қарқынына және мемлекеттік деңгейде қабылданатын шараларға байланысты. Тілдің қоғамдағы рөлін нығайту үшін келесі шаралар маңызды:

–      Қазақ тілінде сапалы контент жасау;

–      Тіл үйренушілер үшін қолайлы жағдайлар жасау;

–      Мемлекеттік және жеке секторда қазақ тілін қолдануды ынталандыру;

–      Қазақ тілін әлемдік деңгейде таныту.

        Қазақ тілі — ұлттың рухани қазынасы. Оның дамуы әрбір азаматтың белсенділігі мен жауапкершілігін қажет етеді. Егер әрбір қазақстандық қазақ тілін құрметтеп, қолданысқа енгізсе, оның болашағы жарқын болатыны сөзсіз.

 Жалағаш аудандық сотының

бас маманы Р.Аккасинов