Қазақта «Апат айтып келмейді, өрт – тілсіз жау» деп текке айтылмаған. Табиғи апаттың ішінде адам өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға орасан зиян тигізетін алапат апаттың бірі – өрт. Тілсіз жауды болдырмау немесе алдын алу бағытында аудандық төтенше жағдайлар бөлімі жүйелі жұмыс атқаруда. Әйтсе де жүргізіліп жатқан профилактикалық жұмыстарға қарамастан жыл басынан бері ауданда 20 өрт оқиғасы тіркелген. Өрттің басым бөлігі, яғни 12 өрт тұрғын үй секторында, 6 өрт автокөлікте, 1 өрт орманда, 1 өрт нысанда орын алған. Бұл туралы аудандық төтенше жағдайлар бөлімінің бастығы Мұхтар Белсенбаев БАҚ өкілдерінің қатысуымен өткен брифингте баяндап, жыл басынан бері аудан көлемінде атқарылған жұмыстарды саралады.

Иә, төтенше жағдайлармен күресу оңай шаруа емес, бөлім бастығының сөзіне сенсек, аудан гарнизоны­ның штат бойынша қырыққа жуық қыз­меткері бар. Оның ішінде тө­тен­ше жағ­дайлар бөлімінде 4, №11 өрт сөн­діру бөлімінде 35 қызметкер жұ­мыс істейді. Сондай-ақ 3 өрт сөндіру ав­то­көлігі бар.
Жыл басынан бері бө­лім­ге 96 ха­бар­лама түскен. Бұл көр­сеткіш өт­кен жылмен са­лыс­­тыр­ғанда 42 пайыз кө­бейген. Тір­келген 20 өрттің жалпы шы­ғы­ны 6 млн 170 мың теңгені құрайды. Өткен жылмен салыстырғанда орын ал­­ған өрт 40 пайыз көбейіп, өрт­тен кел­ген ма­­териалдық шығын 28 па­йыз арт­қан.
Жалпы төтенше жағдайлар бө­лі­мі­нің негізгі қызметі – төтенше жағ­дай­ларды болдырмау немесе алдын алу. Сала мамандары аудан тұр­ғын­дарын суға шомылу маусы­мын­да су ай­дындарындағы қауіпсіздік ша­ра­ла­рын сақтауға шақырып, жылу беру мау­сымында білім, денсаулық және әлеу­меттік нысандардың дайындық жұ­­мыстарын үнемі бақылауында ұс­тай­­ды. Сондай-ақ аудан аумағында ор­­на­ласқан жеке тұрғын үй сектор­ла­­­рында өрт қауіпсіздігінің ереже-та­лап­­­тарын сақтау мен көмірқышқыл га­зынан улану фактілерінің алдын алу бағытында, аудан көлеміндегі егін жинау науқаны кезінде олардың өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін тү­­сіндірме жұмыстарын ­жүр­гізіп, тө­тенше жағдайлар қаупі туын­даса, хабар беру қажет­тігін ес­кер­­туде. Әйтсе де бөлім бас­шы­сы­ның айтуынша, ескертуге елең ет­пей­тін тұрғындар көп. Себебі соң­­ғы уақытта аудан көлемінде орын алып жатқан өрт тұрғындардың жауап­сыз­­дығы мен салғырттығынан орын алу­да. Мәселен, өрт жылыту пеші мен электр желілерінің ақауынан, газ пли­та үстінде дайындап жатқан ас­­ты ба­қы­лаусыз қалдырудан, отпен абай­­сыз болудан, өшірілмеген темекі тұ­қы­лын тастаудан орын алып жатыр.
– Көктем басталса, су тасқынының ал­дын алу мақсатында үгіт-насихат жұ­­­мыстарын жүргізіп, тұрғындарға арық­­­­тарды тазалап, ауладағы қар­ды уа­қытында шығаруды ескер­те­міз. Өз­де­ріңіз білетіндей, соң­ғы жылдары елі­мізде орман өрті өр­­шіп тұр. Сон­дай-ақ ауылдарда орын алатын өрт­тің басым көпшілігі тұр­­­ғын үй сек­торларында, яғ­ни электр сым­дарының қысқаша тұ­йық­та­лу сал­дарынан болады. Жан-жағын ­жай­пап өтіп, қыруар шығынға ба­ты­ратын өрт­ті болдырмаудың бір­ден-бір жолы – оның алдын алу. Бү­­гінде ауданда бар­­­­лығы 707 ги­дрант бар. Оның 163-і кентте, 532-сі ауыл­дық елді ме­кен­дерде орналасқан, 12-сі ны­­сан­дарда. Барлығы жа­­рам­ды күйде, толық бақылауда. Мұ­нан бөлек бізде элек­трон­ды карта да бар, яғни бір жерде өрт оқиғасы орын ал­са, соған жақын қай маңда өрт ги­дран­ты бар, соны анықтап береді. Бұл бір жағы­нан орын алған өртті дер ке­зін­де ауыз­дық­тауға мүмкіндік бе­ре­ді, – дейді спикер.
Мұнан бөлек ауданға қарасты ауыл­­дарды тілсіз жаудан қорғау мақ­сатында Мәдениет, Ала­месек, М.Шәменов, Таң ауылдарынан өрт сөн­діру бекеті ашылған. Әр бекет өзіне жақын ауылдарда қандайда бір өрт шықса, көмекке барып, ауыл ерік­тілерімен бір­ге өртті ауыздықтауға атса­лысады. Сондай-ақ биылдан бастап «Ауыл құт­­қарушылары» бағдарламасы да іс­ке қосылған. Кенттен шалғай орна­лас­қан ауылдарда қандайда бір өрт орын алғанда аудан орталығынан баратын өрт сөндіру көлігі кешігіп, ауыл­дағы талай үй мен қора өртке оранып жатқанын естіп жүрміз. Осы орайда ауылдағы ағайынның қауіп­сіз­дігін қамтамасыз ету мақсатында «Ауыл құтқарушылары» жобасы өз жұ­мысын бастаған. Бұл бастама ая­сында ауыл ішінде ерікті өрт сөндіру жасағы құрылып, оларды қажетті тех­­никамен жабдықтаған.
Спикердің сөзіне сенсек, қазіргі таң­да «Ауыл құтқа­рушылары» бағ­дар­ламасы аясында өрт сөндіру бе­ке­тінің құрылысы Есет батыр ауыл­дық округінде жүріп жатыр. Оған «Ибраев Б» ша­­руа қожалығының төрағасы Ба­қыт Ибраев демеушілік етіп отыр. Ау­даны 12х6 метр болатын 2 бөлмелі өрт сөндіру бекетінің құрылыс жұмыс­тары бүгінде қарқынды жүруде.
Айта кетейік, аталған бөлім қыз­мет­керлері әр сенбі сайын таңғы са­ғат 9.00-ден түскі сағат 15.00-ге дейін ау­дан тұрғындарын және басқа да ауыл­­дық округтерді аралап, тұр­­мыс­­тағы өрт қауіпсіздігі, газ және элек­тр жабдықтарын пайда­лану ке­зін­дегі қауіпсіздік туралы тү­­сін­дірме жұмыс­тарын жүргізуде. Сондай-ақ тұрғын үй сек­­то­рында өрттің өсуіне және адам шы­ғынына жол бермеу мақсатында про­филактикалық іс-шараларды жү­йе­лі өткізіп келеді.
– Талапқа сай жылу беру маусы­мын­да пештің түтін шығу жолдары екі-үш рет тазалану қажет. Алайда тұр­­­ғындар түтін жолдарын мүлдем та­заламай салғырттық танытады. Кө­мір­дің сапасына да мән беру керек. Дұ­рыс жанбаған көмір салдарынан аза­­маттардың улану жағдайы орын алып жатады. Жылу беру маусымы қар­саңында үгіт-насихат жұмыстары кезінде аудан бойынша әлеуметтік осал топтарға жататын 130 отбасының ті­­­зімі нақтыланды. Барлық тұрғын үй­­ге рейдтік іс-шара барысында өрт қа­­­уіпсіздігі ереже-талаптары түсін­ді­­ріліп, 60 дана көмірқышқыл газын анық­­­тайтын датчик орна­тылды, – дей­ді спикер.
Айта кетейік, бөлім тарапынан «Кө­мірқышқыл газы адам өміріне қа­уіпті», «Жағылған қоқыстарды ба­қы­­лаусыз қалдырмау», «Сіріңке ба­ла­­ларға арналған ойыншық емес», «Ба­лаларды қараусыз қалдыр­мау» та­қырыптарында үгіт-насихат жұ­мыс­­­тарын жүргізіп, ар­найы дайын­дал­ған жадынамалар тара­ты­луда. Тұр­­ғын­дар­­дың жылу беру кезеңіндегі өрт қа­уіп­сіздігіне қатысты ере­жес-та­лап­тарын қатаң сақтап, оқыс оқи­ға­лардың ал­дын алу төтенше жағ­дай­лар бөлімі қыз­мет­кер­лерінің басты на­зарында.
Жылда төтенше жағдайлар бө­лімі мен №11 өрт сөндіру бөлімінің қыз­мет­керлері, еріктілер мен полиция бө­лімі бірлесіп, жаз мезгілінде күн­делікті тұрғындарға белгіленбеген орын­­дар­да суға шомылуға қатаң ты­йым са­лынатынын, балаларды қараусыз қал­­дырмау керек­тігін, ішімдік ішіп, мас кү­йінде суға шомылуға болмайтынын жіті түсіндіріп, тұрақты рейд жұ­мыс­тарын жүргізіп келеді. Нәти­же­ де жоқ емес, биыл суға шомылу мау­сы­мында аудан аумағында суға кету оқиғалары орын алған жоқ. Сондай-ақ аудан көлемінде «Суға түсу мау­сы­мындағы қауіпсіздік ережелері» та­­­қы­­рыбында 10 бильборд және 23 ес­­­керту тақтайшасы, әкім­­дік тара­пынан су айдындарына ба­ғыт­­­тал­ған 3 бейнекамера орна­тыл­­ған. Су ай­дын­дарында рейд жүр­гізу ба­­рысында ҚР ӘҚБтК-нің 412-ба­бы бо­­йынша 2 же­ке тұлғаға 27 524 теңге айып­­пұл са­лынып, уақытылы өнді­ріл­ген.
Аталған бөлім қызметкерлерінің жұмысы жылдың төрт мезгілінде де қайнап жатады. Себебі олар қақаған қыстың аязы мен шіліңгір шіл­денің ыстығына қарамастан адам өміріне қауіп төндіретін жағдайлардың алдын алу бағытында табанды еңбек етуде.
Қауіпсіздік қаперден шықса, соңы орны толмас қайғымен аяқталуы мүм­­кін. «Сақтаңсақ, сақ­тай­­ты­нын» қа­пер­ден шығармаған жөн, бір сөз­­бен айт­қанда, сақтық шара­ла­ры қай уа­қытта да қаперде болғаны дұ­рыс.
Апат ай­тып келмейді, әйтсе де алдын алуы­мыз қажет. Брифинг со­­ңында Мұхтар Тұрсынханұлы тұр­ғын­дарды қарапайым қауіпсіздік ере­желеріне құлақ түріп, қаперге алуын сұрады.

Ақтоты ЕРЖАНҚЫЗЫ