Әсіресе еліміздің оңтүстік өңірлерінде жаз мезгілі аптап ыстық болады. Сондықтан болар, тұрғындар табиғат аясында демалып, су айдындарында шомылып, уақыт өткізгенді жөн көреді. Десе де азаматтар суға шомылу сәтінде қауіпсіздік ережелерін сақтамай, оқыс оқиғаға жиі тап болуда. Жаңалықтарға құлақ түріп, көз жүгіртсек, жыл сайын жүздеген адам суға кетіп жатыр. Статистикаға мән берсек, суға кету факторлары еліміздің оңтүстік өңірлерінде, яғни Алматы, Жамбыл, Қызылорда және Түркістан облыстарында жиі тіркелген. Неліктен? Тарқатайық…

20 күнде
27 адам суға кеткен

Төтенше жағдайлар министрлігінің мәліметінше, елімізде жыл басынан бері 45 адам, ал 1 маусымнан бері 27 адам суға кеткен. Министрліктің халықты қорғау бойынша қабылдаған шараларының нәтижесінде 2020 жыл­дан бері суға батып қаза тап­қандар саны 437-ден 227-ге азайған.

Қазіргі таңда су айдындарында 42 құтқару бекеті халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Келер жылы «Шал­қар», «Имантау» көлдерінің бо­йын­да және Қосшы қаласында 3 модульдік стансаның құрылысы аяқ­та­лады. Бі­рақ ірі су айдындарында 15 станса жеткіліксіз. Сол себепті қо­сымша ре­тінде министрлік жазғы кезеңде қайық­тармен және құтқару құрал­да­рымен жабдықталған мо­бильді пост­тар қоюда. Олар су ай­дын­­да­рына ке­зекшілік атқарып, пат­руль жүр­гізу жұмыстарын жүзеге асырады. Осы жұмыстардың нәти­жесінде министр­ліктің құтқару­шы­лары жыл басынан бері 76 адамды, суға шомылу маусымы басталғалы 24 адамды құтқарған.

Сала министрі Шыңғыс Әрі­нов­­тың Үкімет отырысында кел­тірген мә­­ліметіне сүйенсек, құтқару бө­лім­ше­лерін жабдықтауға қатыс­ты проб­лемалар бар. Қолда бар қа­йық­­тардың көбі жарамсыз күйде қал­ған. Алайда осы олқылықтарды жою мақсатында қазіргі уақытта за­манауи катерлер, жүзу құ­ралдары және дрондар жос­парлы түр­де са­тып алынуда. Жұ­мыстың тиім­­ділі­гін арттыру үшін жағдайды нақты уақыт режимінде қа­шықтан ба­­қы­лауға мүмкіндік беретін жаңа техно­логияларды қабылдау да маңызды. Өткен жылдың қорытындысы бойын­ша жаңа технология­лардың арқа­сын­да құрбан болғандар саны 6 пайызға қысқарған. Бүгінде еліміз бойынша осындай 708 орын жабдықталған, жағажайлардың орналасқан жері ту­ралы деректер 2GIS платфор­ма­сында орналастырылған.

3 мыңға жуық адам
жауапқа тартылған

Арнайы мониторингтік топтар суға шығатын қала сыртындағы 31 ла­герді және өз бассейндерімен жаб­дықталған 127 демалыс ба­засын тек­серген. Сондай-ақ су айдында­ры­ның жағалауларында спирт­тік ішім­­діктер тұтыну фактіле­рінің жолын ке­су жөніндегі профилак­ти­калық іс-ша­ралар шеңберінде аква­то­рия­ларға патруль жүргізілуде. Жыл басы­нан бері 26 мыңнан астам рейд ұйым­дас­тырылып, 3 мыңға жуық құқық бұзушы жауапқа тартылған.

20 бала қаза тапқан

Көңілге күйбең түсіретіні, жыл сайын елдегі су айдын­да­рында 200-300-ге жуық суға ке­тетіндердің 100-ге жуығы балалар болып отыр. Нақтырақ айтсақ, суға шомылу маусымы бас­талғалы 20 бала қаза тапқан. Оқыс оқиғалардың 95 пайызы суға шомылуға тыйым салынған жер­лерде орын алса, ал үштен бірінде ата-аналар ба­лаларды қараусыз қал­дырған. Әрине, балалар құр сөз­бен тыйым са­лып, ауызша ес­керту жасағанды түсіне қой­­майды. Сон­дық­тан барлық өңір­лерде тиісті мем­лекеттік органдар мен әкімдіктер өкіл­дерінің бірлескен мони­торингтік топтары құрылған.

Оқу-ағарту министрлігінің мә­лі­ме­тінше, мониторинг топтар су қой­ма­ларының жанында орналасқан қала сыртындағы 31 лагер мен 127 бассейнді қауіпсіздік тұрғысынан зер­делеп, санитарлық бақылауды кү­шейт­кен. Жазғы демалысты ұйым­дас­­тырушыларға арналған балалар қауіпсіздігін қамтамасыз ету та­қы­рыбында республикалық 3 семинар-кеңес өткізілген. Қауіпсіздік нұс­қау­лықтары, оның ішінде суға түсудегі қауіп­­сіздік дағдылары қам­тылған «Сенің қуанышқа толы жазғы де­ма­лысың» атты guidebook мектеп оқушыларына таратылған. Бұдан бө­лек биыл осы тақырыпта сыныптан тыс 1 852 интерактивті ашық сабақ жә­не 1 162 оқу-жаттығу өткізілген. Бү­гінде білім беру ұйымдарында 10 476 қауіпсіздік бұрышы орнатылса, 2 800 «Жас құтқарушы» үйірмелері жұмыс істейді.

Сонымен қатар мемлекеттік жалпы білім берудің міндетті стандарттары аясында балабақшаларда ойын, прак­тикалық сабақтар өткізу, анима­ция­лық роликтер көрсету арқылы судағы қауіпсіздік сабақтары өтсе, мек­тептерде 4 пән мазмұнында жалпы 38 сабақ қауіпсіздік тақы­ры­бына ар­налған. Мұнан бөлек биылғы оқу жылында мектептерде судағы қауіпсіздік тақырыбында 2327 сы­нып сағаты ұйымдастырылған. Ал жаңа оқу жылынан бастап бар­лық мектепте 1-11 сынып оқушы­ларына сынып сағаттары аясында апта сайынғы қауіпсіздік сабақтары енгізіледі.

857 әкімшілік құқық бұзушылық анықталған

Елімізде демалушылардың ақа­уы бар кемелерге мініп, аяғы қай­­ғылы оқиғамен аяқталатын жағ­дай­лар аз емес. Көлік минис­трлігінің айтуынша, жаппай де­­малыс орындарында ша­ғын көлемді кемелерді пайдалану қа­уіпсіз­дігін қам­тамасыз етудегі көлік инспек­циясының дайындығы биылғы мау­сымға сақадай сай. Елімізде 5 мың­нан астам өзен, көл және шағын көлемді кемелер пайдаланылатын өзге де су айдыны бар. Шағын көлемді ке­мелердің жалпы саны 19 мыңды құ­райды, олар ең көп тіркелген өңірлер Атырау және Шығыс Қазақстан об­лыс­­тары, Алматы қаласы, Алматы, Пав­­ло­дар, Қызылорда, Маңғыстау және Қара­ғанды облыстары болып табылады.

Осы орайда құзырлы орган­дар­мен өткен жылғы навигацияда шағын көлемді кемелерде 4 146 тек­серу жүргізілсе, нәтижесінде 857 әкімшілік құқық бұзушылық анық­талған. Биыл 10 маусымдағы жағ­дай бойынша 311 шағын көлемді кеме тексеріліп, 98 әкімшілік құқық бұзушылық анық­талған. Алдағы уа­қытта болжам бойынша кем дегенде 4300 тексеру жүр­гізу жоспарлануда.

Сыр елінде
8 оқиға тіркелген

Жаздың бірінші күні Қызылорда қаласы маңындағы «Ягодка» сая­жайындағы Сырдария өзенінде шо­­­мы­лып жүрген 2008 және 2009 жыл­ғы екі бала суға кеткен. Оқиға ор­­­нына Жедел құтқару жасағы жұмылдырылып, құт­қарушылар суасты іздестіру жұмыс­тарына кі­ріс­кен. Олар жағадан 30 метр қа­шық­тан сағат 19:30 шамасында 3 метр тереңдіктен 2009 жылғы жасөспірімнің денесін тапты. Араға 5 минут салып, 35 метр қа­шықтағы 3 метр су астынан 2008 жылғы тағы бір баланың мәйіті сыртқа шығарылды.

Айта кетейік, қаза тапқан екі жасөспірім де – Қызылорда қала­сын­дағы Н.Ілиясов атындағы №9 мектеп-гимназиясының 9 сынып оқушысы. Жалпы жыл басынан бері аймақта 8 оқиға тіркелген.

Аудандағы ахуал қалай?

Аудандық төтенше жағдайлар бөлімінің мәліметінше, оқыс оқиға кө­бінесе мектеп жасындағы оқушы­лар мен спирттік ішімдік ішкен аза­мат­тардың қарапайым ереже та­лаптарын сақтамауынан болады. Сонымен қа­тар ауданда суға түсуге бел­гіленген ар­найы жаға­жай­лардың бол­ма­уы, суда құтқару стансасының жоқтығы кері әсерін тигізуде. Өкі­ніштісі, былтыр су айдындарында 3 азамат оқыс оқиғаға тап болған, оның 2-еуі – балалар. Биыл суға кету факторы тіркелмеген.

Маман кеңесіне
бейжай қарамайық

Бүгінде жылда қайталанатын бұл мәселемен жергілікті билік «Жаз­ғы суға шомылу маусымы ке­зеңінде су айдындарында төтенше жағдай­лар­дың алдын алу мақсатында атқа­ры­латын жұмыстарының іс-шара жос­парын» бекіткен. Осы орайда кезек­шілік кестесі жасалып, аудандық төтенше жағдайлар бөлімі, №11 ӨСБ-нің кезекшіліктен бос қызметкерлері, еріктілер, аудан әкімдігі, аудандық білім бөлімі, аудандық полиция бө­лімінің қызметкерлері бірігіп, күн­де­лікті сағат 14:00-ден 21:00-ге дейін дария бойындағы суға көп тү­сетін орындарында рейдтер ұйым­­дас­ты­рылып, нұсқаулықтар жүргі­зілуде. Сон­дай-ақ суға шомылуға тыйым са­лынған орындарға 45 тақтайша және адам көп жиналатын орындарда және елді мекендерде судағы қауіпсіздік тақырыбында 7 билборд орнатылған.

– Жаз мезгілі басталысымен біз аталған мәселе бойынша профи­лак­тикалық жұмыстарды барынша күшейтеміз. Әрине, оқыс оқиғалардың алдын алуға тек төтенше жағдайлар бөлімінің мамандары жауапты де­ген теріс түсінік. Әр азамат та­би­ғат аясына демалғанда, орман-то­ғайлар­да серуендегенде сақтық ша­ра­ла­ры­на бекем болғаны абзал. Осы орайда жазғы демалыста аудан ау­ма­­ғын­дағы барлық білім беру ұйым­­­дары оқушыларының қауіпсіздігін қам­тамасыз ету бойынша ата-ана­ла­рымен бірігіп, тиісті ша­ра­ларды атқа­рудамыз. Аудандық по­­лиция бө­лімі су айдындарында пат­руль­деуді ұйым­дастырып, қауіп­сіз­дікті қамта­масыз ету шараларын күшейткен. Сондай-ақ жаб­дық­тал­маған жерлерде суға шо­мы­латын адамдарға түсін­дірме жұ­мыс­тарын жүргізіліп, тиісті талап­тарға сәйкес әкімшілік жауап­кер­шілікке тар­тылуда, – дейді аудандық төтенше жағ­дайлар бөлімінің бастығы Еркін Назарқұлов.

Жалпы, мамандар оқыс жағ­дай­дың алдын алу үшін ел азаматтарын уақытылы ақпарат­тандыруға назар салады. Атқарылған іс-шаралардың ақпараты облыстық төтенше жағ­дайлар департаментінің «Facebook», «Instagram» әлеуметтік желісіне және аудан әкімдігінің парақшаларында 16 мақала орналастырылған. Сонымен қатар «Жалағаш жаршысы» газетіне «Бала бақылаусыз болмасын», «Ба­лалардың қауіпсіздігін сақтайық!», «Қауіпсіздік қаперде болсын», «Су айдындарында қауіпсіздік ереже­ле­рін сақтайық», «Суда жүзу ере­же­лері мен қауіпсіздік шаралары» та­қы­рыптарында мақалалар жария­ланған.

Ескертпе! Жақсы жүзе білу – суда қауіпсіз демалудың маңызды кепілі, бірақ есіңізде болсын, тіпті жақсы жүзуші де үнемі суда жүру ережелерін қатаң сақтау керек. Жағадан алыс жүзбеңіз, ескерту белгілері бар жерде емес, арнайы бөлінген және жабдықталған орындарда шомы­лыңыз. Суға абайлап, баяу кіріңіз, су беліңізге жеткенде тоқтаңыз, суға тез сүңгіп шығыңыз. Ешқашан жалғыз жүзуге болмайды, әсіресе егер сіз өз қабілеттеріңізге сенімді болмасаңыз, жалған апат сигналдарын бермеңіз.

Жандос ЖАЗКЕН