Ауыз суды таңдау кезінде, ең алдымен, оның минералдану дәрежесін басшылыққа алу керек. Минералды су-бұл бастапқы химиялық және микробиологиялық тазалығы және өзіне тән тұрақты минералды құрамы бар, ал кейбір жағдайларда адам денсаулығына пайдалы әсер ететін физиологиялық маңызды қасиеттері бар табиғи немесе бұрғыланған ұңғымалардан өндірілетін жер асты суы. Ауыз судың маңызды қасиеттері – оның құрамында денсаулыққа әсер ететін минералдар мен микроэлементтердің болуы. Ұсынылатын күнделікті сұйықтықты қабылдау күніне кемінде 2 литрді құрайды және ол минералды тұздардың оңтайлы құрамы бар таза және сапалы су болуы керек. Ыстық ауа-райында, адам құрғақ ауасы бар кондиционерленген бөлмеде бірнеше сағат өткізгенде және жоғары физикалық белсенділік кезінде дененің сұйықтыққа деген қажеттілігі күніне 3-4 литрге жетуі мүмкін. Ағзада сұйықтық жетіспеушілігінің алдын алып   үнемі таза су ішіп отыру қажет. Алайда, біз тұтынатын су тек H2O молекулалары ғана емес. Оның сапасының маңызды көрсеткіші-судың денсаулығымызға әсерін анықтайтын еріген минералдардың мөлшері.         

Ауыз су — органолептикалық қасиеттері (иісі, дәмі, мөлдірлігі, т.б.) және химиялық құрамы адам организмі үшін қауіпсіз болып табылатын табиғи су болғаны жөн. Адам денсаулығы ауыз судың сапасына тікелей тәуелді. Осыған байланысты ауыз суға мемлекеттік санитарлық талаптар қойылады. Олардың негізгілері: иісі мен дәм көрсеткіші 2 балдан аспауы керек; түсі 200С-тан төмен, мөлдірлігі 30 см-ден артық; лайлылығы 2 мг/дм3-ден аз, кермектілігі 7 – ммоль/дм болуы керек. Ауыз суда  кездесетін элементтердің артуы немесе жетіспеуі,адамды түрлі ауруларға әкеп соғуы абден мүмкін. Мысалы: кальций, магний тұздары аз болса, адам сүйегі морт сынғыш болады. Фтордың ауыз судағы мөлшері 0,7 – 1,5 мг/л-ден төмен болуы – флюороз және кариес, темірдің, кобальт, мыстың жетіспеуі – анемия, бордың аз болуы асқазан аурулары, никельдің кем болуы – көз ауруларына шалдықтырады. Тұрғындардың шаруашылық-ауыз су қажетіне пайдаланылатын су келесі гигиеналық талаптарға сәйкес келуі қажет:

1. Органолептикалық қасиеттері жағымды, мөлдір, түссіз болуы және суға тән емес ешқандай бөгде дәм мен иістің болмауы;

2. Адам ағзасына зиянды әсерлерді беру қабілеті бар тұздар мен уытты заттардың шамадан артық мөлшерде болмауы;

Орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету жүйесіндегі ауыз судың сапасына қойылатын талаптар санитарлық ережелер нормативті құжаттарда берілген. Әрбір тұрғын эпидемиологиялық және радиациялық тұрғыдан қауіпсіз, химиялық құрамы бойынша зиянсыз және жағымды органолептикалық қасиеттері бар ауыз суды тұтынуы керек.

А.Жүсіпова,

ҚР ДСМ СЭБК «ҰСО» ШЖҚ РМК Қызылорда облысы бойынша филиалының

Жалағаш аудандық бөлімшесінің санитарлық-гигиеналық зерттеулер зертханасының зертханашысы