Сүт – нәресте үшін тамаша өнім. Оның құрамында ақуыздар, аминқышқылдары, майлар бар. Олар нәрестенің өсуі мен дамуы үшін қажет. Бірақ ересек адам үшін табиғи сүттің құрамындағы гормондар –  соматостатинге (өсу гормоны) айналады. Бұл қауіпті.  Эндокринолог, терапевт Елена Киселева сүтті шамадан тыс пайдалану ағзаға қауіп төндіретінін ескертті.

Сүт қалай зиян тигізуі мүмкін

«Соматотропты гормон (өсу гормоны) тамырдың ұлғаюына және нәтижесінде қан қысымының жоғарылауына әкеледі. Сүт құрамындағы майлар қандағы «жаман» липидтердің түзілуін қоздырып, атеросклероз мен жүрек-қан тамырлары ауруларының, склероздың, деменцияның дамуын тудырады», – дейді дәрігер.

Эстрогендердің жоғары деңгейі пролактин концентрациясын арттырады, бұл гинекомастияға (ерлердегі сүт бездерінің ұлғаюы, оларда безді тіндердің пайда болуы) және сүт безінің қатерлі ісігіне және тестостерон өндірісінің төмендеуіне әкеледі.

Сүт құрамындағы лейцин амин қышқылы жасушалардың белсенді көбеюін және өсуін ынталандырады, бұл ересектердегі ісіктердің өсуіне де ықпал етеді.

Көптеген адам сүтті сүйектерін нығайту үшін ішеді. Бірақ қажетті мөлшерде фосфор, магний, D және K2 дәрумендері болмаса, кальций сүйектерді нығайтпайды, бірақ тамырлардың ішіне қонып, олардың кальцинациясына әкеледі. Бұл қан қысымын жоғарылатады және созылмалы тамыр жеткіліксіздігіне, стенозға және тромбозға дейін әкеледі және миокард инфарктісі мен инсультті, сондай-ақ басқа органдардың қан тамырларының зақымдануын тудыруы мүмкін.

Лактоза туралы айту маңызды – бұл сүт құрамындағы қант. Ол инсулин өндірісін ынталандырады, бұл инсулинге төзімзіздікке және салмақтың өсуіне әкеледі. Лактоза ересек адамда өндірілмейтін лактаза ферменті арқылы глюкоза мен галактозаға ыдырайды. Ал галактоза катаракта, остеохондроз, остеопороздың пайда болуына ықпал етеді.

«Бұл қанттың көп мөлшерін тұтынатын ішек бактериялары көп мөлшерде сутегі, метан шығарады, бұл метеоризмді, іште ыңғайсыздықты, нәжістің бұзылуын, жүрек айнуын және құсуды тудырады. Бірақ бұл сүттің мөлшеріне байланысты», – дейді дәрігер.

Сүттегі келесі зиянды қосылыстар – глобулиндер мен казеин, дейді дәрігер. Бұл ас қорытуға өте ұзақ уақыт алатын ақуыздар. Олар ақуыздар сияқты сіңеді, ішек эпителийін зақымдайды, ішекте созылмалы қабынудың, аллергияның және онкологиялық процестердің дамуына әкеледі, сонымен қатар денеде судың сақталуын, буындардың қабынуын тудырады.

Денсаулыққа зияны тимеуі үшін қанша сүт ішу керек?

Сүтте аллергия тудыруы мүмкін казеин ақуызы бар. Егер казеинге реакция болса, онда сүт өнімдерін тұтынуға болмайды. Мұның бәрі сүт қышқылы өнімдеріне де қатысты, өйткені бұл қосылыстар олардың құрамында да бар. Сарысу ақуыздарына (альбумин және лактоглобулин) аллергиялық реакциялар бар, бірақ бұл сирек кездеседі және термиялық өңдеу кезінде бұл ақуыздар ыдырайды.

Басқа жағдайларда бәрі жеке, дененің ерекшеліктерін, жасын, тарихын ескеру қажет. Мамандар сау адам ағзасына ешбір зиян тигізбейтін күніне 1-2 стакан сүт ішуге болатынын айтады.

«Бірақ сүт өнімдері кальцийдің негізгі көзі екенін есте ұстаған жөн, ол жасына байланысты күніне 800-ден 1200 мг-ға дейін қажет. Ол үшін күнделікті 1-2 стакан сүт немесе сүт өнімдерін ішіп, ірімшіктің бір бөлігін жеу керек. Сүзбеде де кальций бар. Сонымен қатар, кальцийдің майсыз тағамдардан жақсы сіңетіндігі және оны дұрыс сіңіру және пайдалану үшін басқа дәрумендер мен микроэлементтер қажет екендігі туралы дәлелдер бар. Сондықтан тамақтану мүмкіндігінше әртүрлі болуы керек», – дейді дәрігер.

Айтпақшы, сиыр сүтін ұнатпайтындар оны өсімдік сүтін ішуіне болады. Бірақ сіз өсімдік өнімінің әрбір түрі қоректік заттардың өз жиынтығынан тұратынын түсінуіңіз керек. Құрамы бойынша ең әртүрлі және пайдалысы – соя сүті.

Ақпарат дереккөзі: massaget.kz